1911: J.C. Ammanschool, Amsterdam (met video)

1911: J.C. Ammanschool, Amsterdam (met video)

In 1910 werd de ‘Vereniging voor doofstommenonderwijs te Amsterdam’ opgericht door professor Hendrik Burger. Burger was kno-arts en bijzonder geïnteresseerd in doofheid en hardhorendheid bij kinderen. Hij was groot voorstander van de leerplicht, zodat zij ‘zich tot zelfstandige en nuttige leden van de maatschappij kunnen ontwikkelen.’

Burger opent op maandag 3 april 1911 de schooldeuren voor vierentwintig dove kinderen. In 1914 richt hij een school op voor slechthorende kinderen. Voor speciaal onderwijs geldt in die tijd nog geen leerplicht, maar met de komst van deze twee scholen ontstond er wel een mogelijkheid voor dove en slechthorende kinderen om naar school te gaan. Ouders waren hier heel blij mee, omdat hun kinderen voorheen alleen in Groningen, Rotterdam, Leiden of Sint-Michielsgestel terecht konden voor onderwijs. Zij kozen er daarom vaak voor om de kinderen thuis te houden.

Spreekonderwijs

Spreekonderwijs door broeder,  Amsterdam? zonder jaartal. Bron: Het Geheugen

Doofstommen onderwijs school in Amsterdam1

Leerling bij het bord voor de klas voelt aan strottehoofd onderwijzer, ca. 1938. Bron: Het Geheugen

Door het grote succes en het stijgende leerlingenaantal verhuist de school naar twee nieuwe locaties. Na een aantal verhuizingen en inmiddels twee locaties, wordt er tot 1976 lesgegeven aan de Binnenkant en het J.D. Meijerplein. In 1928 verandert de naam naar J.C. Ammanschool, vernoemd naar Conrad Amman, die zich inzette voor spraakles voor doven. Pas in 1947 wordt de leerplicht ook voor het speciaal onderwijs ingevoerd.

De voorschool, voor leerlingen vanaf 3 jaar was een van de eerste in zijn soort. De visie van de school is vanaf het begin geweest dat je niet vroeg genoeg kunt beginnen met communicatie en het ontwikkelen van het horen en spreken.

Dove leerlingen met genoeg mogelijkheden om te communiceren in het Nederlands, mochten vroeger geen gebaren gebruiken. Op de school voor Individueel Dovenonderwijs mocht dat wel, deze afdeling richtte zich op moeilijk lerende leerlingen die praktijkvakken leerden.

Anno 2012 kent Signis, zoals de school na een fusie in 2005 met de Mgr. Hermusschool heet, vier afdelingen:

  • SO, speciaal onderwijs voor leerlingen met (ernstige) spraak- en taalmoeilijkheden;
  • SO, speciaal onderwijs voor dove en slechthorende leerlingen;
  • SO Plus, speciaal onderwijs voor dove en slechthorende leerlingen bij wie het gedrag het leren in de weg staat;
  • SO MG, speciaal onderwijs voor dove/slechthorende en verstandelijk beperkte leerlingen.

Vanaf 1991 wordt er op de afdelingen voor dove en slechthorende leerlingen les gegeven in Nederlandse Gebarentaal (NGT) en Nederlands; op de SO MG wordt Totale Communicatie gebruikt. Signis is nu onderdeel van de zorg- en onderwijsorganisatie Kentalis.

De Amsterdamsche Doofstommenschool. Jaar 1936, door Theo Stoter

(klik op de foto om de video te zien)

Niet Vanzelfsprekend , een film over onderwijs aan dove kinderen op de Ammanschool, door: Theo Stoter, 1985
deel 1: 
deel 2: 
Amy en Thomas - Verhalen uit de Oude Doos:  

(klik op de afbeelding om de video te zien)

In 'Amy en Thomas en hun papa’s en oma’s' (2012) vertellen drie generaties van twee dove families, de familie Zwenne en de familie Stoel, over wat zij hebben meegemaakt op de Amsterdamse school voor doven. Door: Handtheater